Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα σε μικρές ποσότητες (μικροθρεπτικά συστατικά) για το μεταβολισμό, την παραγωγή ενέργειας και για τη συνολική υγεία των κυττάρων, του δέρματος, των οστών, των μυών, και του νευρικού συστήματος. Ο τυπικός τρόπος ελέγχου των βιταμινών είναι η μέτρηση τους με μια χημική αναλυτική μέθοδο (συνήθως HPLC), η οποία όμως δεν μπορεί να διαχωρίσει τους ενεργούς από τους μη ενεργούς μεταβολίτες των βιταμινών. Με τη μέτρηση των βιολογικά δραστικών βιταμινών προσδιορίζεται η πραγματικά ενεργή τους συγκέντρωση.
Οι βιταμίνες Β που ελέγχονται είναι οι: δραστική βιταμίνη Β1 (θειαμίνη), δραστική βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη), δραστική βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη) και η δραστική βιταμίνη Β12 (ολοτρανσκοβαλαμίνη).
Τι πλεονεκτήματα έχει η μέτρηση των Βιολογικώς Δραστικών Βιταμινών;
Η συγκεκριμένη εξέταση μετράει τους μεταβολίτες των βιταμινών του συμπλέγματος Β που είναι πραγματικά δραστικοί in vivo. Η βιολογική δράση (βιοδραστικότητα) των βιταμινών έχει μεγαλύτερη αξία και αποτελεί πιο αντιπροσωπευτική ένδειξη της πραγματικά ενεργούς συγκέντρωσης των βιταμινών από ότι η απλή χημική μέτρηση των επιπέδων τους, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που οι ενδείξεις αυτές χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό της θεραπείας υποκατάστασης ή για τον έλεγχο κάποιας θεραπευτικής παρέμβασης.
Η μέτρηση των βιολογικά δραστικά βιταμινών συνιστάται όταν ό έλεγχος των βιταμινών στο πλάσμα, τον ορό ή το ολικό αίμα, βρίσκονται στη γκρίζα ζώνη έχουν δηλαδή οριακές τιμές και όταν τα μετρούμενα επίπεδα των βιταμινών δεν είναι συμβατά με την παρατηρούμενη κλινική εικόνα ή τα υπόλοιπα εργαστηριακά ευρήματα.
Ο Έλεγχος των Δραστικών Βιταμινών του Συμπλέγματος Β, μετράει της δραστικότητα 4 βιταμινών στο αίμα, προκειμένου να αξιολογηθεί αντικειμενικά η πραγματική διατροφική κατάσταση ενός ατόμου.
Πώς μετρώνται οι Βιολογικώς Δραστικές Βιταμίνες;
Για τον έλεγχο των βιολογικά δραστικά βιταμινών, το δείγμα του αίματος υφίσταται μια ενζυμική προ-επεξεργασία και στη συνέχεια τοποθετείται σε μικροπλάκες που περιέχουν μικροοργανισμούς ευαίσθητους στις συγκεκριμένες βιταμίνες (π.χ. Lactobacillus fermentum, Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus leichmanii, Saccharomyces cerevisiae). Το θρεπτικό υλικό, το οποίο είναι ειδικό και μοναδικό για την κάθε βιταμίνη, περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξη των μικροοργανισμών, εκτός από την βιταμίνη που πρόκειται να μετρηθεί. Όταν προστίθεται το αίμα του ασθενούς στο υλικό, οι μικροοργανισμοί αυξάνονται μέχρις ότου εξαντληθεί η ελεγχόμενη βιταμίνη. Η ανάπτυξη των μικροοργανισμών μετριέται μετά από 72 ώρες επώασης σε ειδικό πολυκάναλο αναλυτή και σε σύγκριση με πρότυπες συγκεντρώσεις των βιταμινών. Η βιοδραστικότητα της ελεγχόμενης βιταμίνης είναι ευθέως ανάλογη με τη μετρούμενη ανάπτυξη των μικροοργανισμών.
Περισσότερες Πληροφορίες για τις μετρώμενες Βιταμίνες
Βιταμίνη Β1 (θειαμίνη)
Η θειαμίνη απορροφάται από το έντερο παθητικά μέσω διάχυσης και μέσω ενεργητικής μεταφοράς. Ένα ένζυμο τη μετατρέπει σε πυροφωσφορική θειαμίνη (TPP), τη βιολογικά δραστική μορφή της βιταμίνης Β1. Η θειαμίνη λειτουργεί ως συνένζυμο στο μεταβολισμό της πεντόζης στο ήπαρ και τα ερυθροκύτταρα. Στο νευρικό σύστημα, είναι απαραίτητη για τον ενεργειακό μεταβολισμό και τη βιοσύνθεση των λιπιδίων και της ακετυλοχολίνης. Κλινικά συμπτώματα ανεπάρκειας βιταμίνης Β1 περιλαμβάνουν τη νευροπάθεια με διαταραγμένη ευαισθησία, αίσθημα καύσου στα πόδια, μυϊκή αδυναμία, μυϊκοί σπασμοί, απώλεια συντονισμού, διαταραχές της ψυχικής διάθεσης και κατάθλιψη, κόπωση, έλλειψη συγκέντρωσης, διαταραχές της μνήμης, ευερεθιστότητα, καρδιαγγειακές διαταραχές με ταχυκαρδία και μεταβολές στο ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη)
Η βιταμίνη Β2 στις βιολογικά ενεργές μορφές της, το φλαβινο-μονονουκλεοτίδιο (FMN) και το φλαβινο-αδενινο-δινουκλεοτίδιο (FAD), είναι συμπαράγοντας πολλών οξειδοαναγωγικών ενζύμων. Η ριβοφλαβίνη που προέρχεται από τα τρόφιμα πρέπει να απελευθερωθεί από τη σύνδεση της με τις πρωτεΐνες με την επίδραση του γαστρικού οξέος, πριν από την απορρόφηση της στο λεπτό έντερο. Κλινικά συμπτώματα της ανεπάρκειας της βιταμίνης Β2 περιλαμβάνουν φλεγμονώδεις διαταραχές του δέρματος και των βλεννογόνων, αργή επούλωση των πληγών, θρομβώσεις, αρτηριοσκληρωτική αλλαγές και αύξηση της ομοκυστεΐνης.
Βιταμίνη Β6 (πυριδοξάλη, πυριδοξίνη, πυριδοξαμίνη)
Η βιταμίνη Β6 είναι δραστική ως φωσφορική πυριδοξάλη σε πολλές ενζυμικές αντιδράσεις σε όλους τους τομείς της μεταβολισμού, ιδιαίτερα ως συμπαράγοντας σε αντιδράσεις μεταβολισμού των αμινοξέων. Η βιταμίνη Β6 είναι ιδιαίτερα σημαντική για την παραγωγή της σεροτονίνης από την τρυπτοφάνη και ως συμπαράγοντας του ενζύμου διάσπασης της ισταμίνης, της διαμινοοξειδάσης (DAO). Τα κλινικά συμπτώματα της ανεπάρκειας της βιταμίνης Β6 είναι νευρολογικές διαταραχές (αταξία, πάρεση), αϋπνία, ευερεθιστότητα, διαταραχές της ευαισθησίας, φλεγμονές του δέρματος και των βλεννογόνων, νευρίτιδα, αλλαγές στις εξετάσεις αίματος (κυτταροπενία, αναιμία), δυσανεξία στην ισταμίνη, διαταραχή στην εντερική απορρόφηση των ιχνοστοιχείων και αυξημένη ομοκυστεΐνη.
Βιταμίνη Β12
Η βιταμίνη Β12 του ορού είναι δεσμευμένη σε δύο πρωτεϊνικούς φορείς. Περίπου το 70-90% της βιταμίνης Β12 βρίσκεται δεσμευμένο στην Απτοκορρίνη (HC, ονομάζεται επίσης Τρανσκοβαλαμίνη 1) και αυτή η μορφή είναι μεταβολικά ανενεργή. Το υπόλοιπο 10-30% της Β12 βρίσκεται δεσμευμένο στην Τρανσκοβαλαμίνη 2 (TC2) και αυτό είναι το βιοδιαθέσιμο, δραστικό κλάσμα, καθώς μπορεί να δεσμεύεται στους υποδοχείς επί των κυτταρικών μεμβρανών και στη συνέχεια να παραλαμβάνεται από τα κύτταρα αυτά. Το σύμπλεγμα Τρανσκοβαλαμίνης 2-Βιταμίνης Β12 ονομάζεται Ολοτρανσκοβαλαμίνη ή Δραστική Β12.
Η τυπική χημική μέτρηση της βιταμίνης Β12, μετράει τη συνολική Β12, δηλαδή τόσο το σύμπλεγμα HC-Β12 (ανενεργό κλάσμα) όσο και τη δραστική Β12. Αυτό οδηγεί ορισμένες φορές σε διαγνωστικά προβλήματα. Ένα τυπικό παράδειγμα είναι τα χαμηλά επίπεδα B12 τα οποία δεν αντιστοιχούν στην παρατηρούμενη κλινική εικόνα. Κλινικές μελέτες δείχνουν ότι το 15-40% των ασθενών με χαμηλή Β12, στην πραγματικότητα δεν έχουν έλλειψη Β12.
