Η μέτρηση της ανάστροφης τριϊωδοθυρονίνης στον ορό, χρησιμοποιείται στη διάγνωση του ευθυροειδικού συνδρόμου ή σύνδρομο νοσούντος ευθυρεοειδικού.
Περισότερες Πληροφορίες
Η αντίστροφη ή ανάστροφη Τ3 (reverse T3 ή rT3) είναι μια βιολογικά ανενεργή μορφή της θυρεοειδικής ορμόνης Τ3 (τριιωδοθυρονίνη), η οποία προκύπτει μέσω εναλλακτικής μετατροπής της θυροξίνης (Τ4) στους περιφερικούς ιστούς. Αν και η rT3 έχει παρόμοια χημική δομή με την ενεργή Τ3, δεν έχει τη δυνατότητα να συνδεθεί αποτελεσματικά με τους πυρηνικούς υποδοχείς των θυρεοειδικών ορμονών και επομένως δεν συμμετέχει στην ενεργοποίηση του κυτταρικού μεταβολισμού. Η μέτρηση της rT3 στο αίμα γίνεται με ειδική εξέταση, η οποία χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της περιφερικής μετατροπής των θυρεοειδικών ορμονών, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου οι συνηθισμένες εξετάσεις του θυρεοειδούς (TSH, ελεύθερη T4 και T3) δίνουν αντικρουόμενα ή μη ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Η παραγωγή της ανάστροφης Τ3 πραγματοποιείται κυρίως μέσω της δράσης του ενζύμου δεϊοδινάση ιωδιοθυρονίνης τύπου 3 (D3), το οποίο αφαιρεί ένα άτομο ιωδίου από τον εσωτερικό δακτύλιο του μορίου της T4. Αυτή η αντίδραση οδηγεί στη δημιουργία της ανενεργής rT3 αντί της ενεργού T3. Το συγκεκριμένο μονοπάτι μετατροπής ενεργοποιείται σε καταστάσεις όπου ο οργανισμός χρειάζεται να μειώσει τον μεταβολικό ρυθμό, όπως σε οξέα ή χρόνια νοσήματα, νηστεία, τραύμα, χειρουργική επέμβαση ή σοβαρή φλεγμονή. Έτσι, η αυξημένη παραγωγή rT3 λειτουργεί ως μηχανισμός εξοικονόμησης ενέργειας, μειώνοντας την ενεργοποίηση των μεταβολικών διεργασιών που καταναλώνουν πολλή ενέργεια, όπως η σύνθεση πρωτεϊνών και η θερμογένεση.
Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως «σύνδρομο ευθυρεοειδικού ασθενούς» (non-thyroidal illness syndrome ή NTIS), όπου παρατηρούνται χαμηλά επίπεδα Τ3 και αυξημένα επίπεδα rT3, με φυσιολογική ή χαμηλή TSH. Στον μηχανισμό αυτό εμπλέκονται επίσης φλεγμονώδεις κυτοκίνες (όπως η IL-6 και ο TNF-α) και η κορτιζόλη, οι οποίες καταστέλλουν την παραγωγή της ενεργού Τ3 και ευνοούν τη μετατροπή της T4 σε ανάστροφη Τ3.
Η rT3 δεν επηρεάζει τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-θυρεοειούς, καθώς δεν ανατροφοδοτεί αρνητικά την έκκριση της TSH. Γι’ αυτό και τα επίπεδά της δεν αντικατοπτρίζονται στις συνηθισμένες εξετάσεις του θυρεοειδούς, καθιστώντας απαραίτητη την άμεση μέτρησή της σε περιπτώσεις που υπάρχει υποψία για διαταραχή της περιφερικής μεταβολής των θυρεοειδικών ορμονών.
Η εξέταση της ανάστροφης Τ3 αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε διάφορα διαγνωστικά σενάρια. Χρησιμοποιείται για τη διάκριση μεταξύ αληθούς υποθυρεοειδισμού και NTIS. Επίσης, μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση δυσλειτουργίας στη μετατροπή T4 σε T3 σε άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα υποθυρεοειδισμού (όπως κόπωση, αδυναμία συγκέντρωσης, ψυχρότητα) παρά τα φυσιολογικά επίπεδα TSH και T4. Η rT3 είναι επίσης χρήσιμη στην παρακολούθηση της αποκατάστασης μετά από κάποιο σημαντικό νόσημα, καθώς τα επίπεδά της μειώνονται με την ανάρρωση του οργανισμού.
Η μέτρηση της rT3 γίνεται μέσω εξειδικευμένων τεχνικών που εξασφαλίζουν υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα. Η ερμηνεία της rT3 γίνεται πάντα σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες θυρεοειδικές ορμόνες (TSH, Τ4 και κυρίως την ελεύθερη Τ3), ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τη λειτουργία και τον μεταβολισμό των ορμονών.
Εκτός από παθολογικές καταστάσεις, η αντίστροφη Τ3 επηρεάζεται και από ορισμένα φάρμακα, όπως τα κορτικοστεροειδή, οι β-αποκλειστές, η αμιοδαρόνη και αναισθητικά, που μπορούν να τροποποιήσουν τη δραστηριότητα των δεϊοδινασών. Επιπλέον, η χρόνια υποθρεψία ή η απότομη μείωση θερμιδικής πρόσληψης αυξάνουν τα επίπεδα της rT3, επιφέροντας καταστολή του μεταβολικού ρυθμού, ακόμα και σε άτομα με φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς.
Ως βιοδείκτης, η ανάστροφης Τ3 αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο όχι απλώς ως ανενεργό μεταβολικό παραπροϊόν, αλλά ως ένας δυναμικός δείκτης της κατάστασης του ενδοκρινικού και μεταβολικού συστήματος. Η αξιολόγηση της rT3 συμβάλλει ουσιαστικά στην κατανόηση των διαταραχών του μεταβολισμού των θυρεοειδικών ορμονών σε περιπτώσεις όπου τα τυπικά διαγνωστικά μέσα αποτυγχάνουν να αποτυπώσουν την πλήρη εικόνα της ορμονικής ισορροπίας του οργανισμού.
