Η εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Α (sIgA) είναι μια υποκλάση της ανοσοσφαιρίνης Α (IgA), ενός αντισώματος που παίζει κρίσιμο ρόλο στην ανοσία των βλεννογόνων. Η εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Α είναι η κύρια ανοσοσφαιρίνη που βρίσκεται στις βλεννώδεις εκκρίσεις των δακρυϊκών αδένων, των σιελογόνων αδένων, των μαστικών αδένων, του αναπνευστικού συστήματος, του ουρογεννητικού συστήματος και του γαστρεντερικού σωλήνα. Η εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Α δεν συντίθεται από τα επιθηλιακά κύτταρα των βλεννογόνων των προαναφερόμενων ιστών και οργάνων και δεν προέρχεται από το αίμα. Η εκκριτική ανοσοσφαιρίνη Α παράγεται από τα Β λεμφοκύτταρα που βρίσκονται κοντά στα κύτταρα των βλεννογόνων και στη συνέχεια μεταφέρεται και απελευθερώνεται με τη βοήθεια συγκεκριμένων κυτταρικών μηχανισμών των επιθηλιακών κυττάρων στις εξωκυττάριες εκκρίσεις. Η sIgA διαδραματίζει βασικό ρόλο στην προστασία ευάλωτων περιοχών όπως η στοματική κοιλότητα, οι πνεύμονες και το έντερο από την εισβολή παθογόνων παραγόντων.
Η έκκριση της sIgA παρουσιάζει ημερήσιο (κιρκάδιο) ρυθμό, με τα υψηλότερα επίπεδα να παρατηρούνται το πρωί και τα χαμηλότερα το βράδυ. Τα επίπεδα της εκκριτικής ανοσοσφαιρίνης Α στο σάλιο διαφέρουν ανάλογα με το σωματικό και ψυχολογικό στρες μέσω αλληλεπιδράσεων με το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Τα επίπεδα της sIgA στο σάλιο επηρεάζονται από το ρυθμό ροής της σιέλου, με τις συγκεντρώσεις της να μειώνονται όσο αυξάνεται ο ρυθμός ροής.
Γιατί είναι σημαντικός ο έλεγχος της εκκριτικής Ανοσοσφαιρίνης Α στο σάλιο;
Η χρησιμότητα του ελέγχου της εκκριτικής IgA στο σάλιο έγκειται στην εκτίμηση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος τόσο τοπικά στη στοματική κοιλότητα όσο και ολόκληρου του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυξημένα επίπεδα sIgA μπορεί να σημαίνουν έντονη ανοσοαπόκριση προς κάποιο αντιγόνο ή κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό, ενώ μειωμένα επίπεδα sIgA είναι ενδεικτικά μειωμένης ανοσίας του βλεννογόνου.
Η μέτρηση της sIgA σιέλου χρησιμοποιείται στον έλεγχο αθλητών σε περιόδους έντονης προετοιμασίας για την εκτίμηση της ευαισθησίας τους έναντι των λοιμώξεων ή στη διερεύνηση παιδιών με συχνές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος ή ακόμη και ως δείκτης στρες οφειλόμενο στις συνθήκες του περιβάλλοντος. Τα επίπεδα της εκκριτικής IgA στο σάλιο έχουν επίσης συσχετισθεί με την παρουσία τερηδόνας στα δόντια.
Η μείωση της εκκριτικής IgA στο σάλιο αποτελεί συχνό εύρημα σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας.
