Η βλεννολιπίδωση τύπου IV (ML IV) είναι μια σπάνια κληρονομική διαταραχή λυσοσωμικής αποθήκευσης που επηρεάζει πολλαπλά συστήματα στο σώμα. Χαρακτηρίζεται από την ανώμαλη συσσώρευση ουσιών εντός των κυτταρικών δομών που ονομάζονται λυσοσώματα, που οδηγεί σε διάφορες φυσικές και αναπτυξιακές ανωμαλίες. Η βλεννολιπίδωση τύπου IV προκαλείται από μεταλλάξεις στο γονίδιο MCOLN1. Οι βλεννολιπιδώσεις ταξινομούνται σε 4 τύπους ανάλογα με το λυσοσωμικό ένζυμο που επηρεάζεται. Στην περίπτωση της βλεννολιπίδωσης τύπου IV, προκαλείται από ανεπάρκεια του ενζύμου βλεννολιπίνη-1 που προκαλείται από παθογόνες παραλλαγές του γονιδίου MCOLN1 και επηρεάζει ιδιαίτερα το νευρικό σύστημα που προκαλεί νευροεκφυλισμό. Η βλεννολιπίδωση τύπου IV είναι πιο συχνή στον εβραϊκό πληθυσμό Ασκενάζι, στον οποίο ένα στα 100 άτομα φέρει μια παθογόνο παραλλαγή του MCOLN1.
Ο γενετικός έλεγχος της βλεννολιπίδωσης τύπου IV συμπεριλαμβάνεται στον Γενετικό Έλεγχο των Μονογονιδιακών Νοσημάτων της Διαγνωστικής Αθηνών μαζί με άλλα περίπου 100 κληρονομικά νοσήματα, μεταξύ των οποίων η κυστική ίνωση (71 μεταλλάξεις) και ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού (γονίδια BRCA1 415 μεταλλάξεις & BRCA2 419 μεταλλάξεις).
Τα βασικά χαρακτηριστικά της βλεννολιπίδωσης τύπου IV περιλαμβάνουν:
- Νευρολογική συμμετοχή: Η βλεννολιπίδωση τύπου IV επηρεάζει κυρίως το νευρικό σύστημα, οδηγώντας σε αναπτυξιακή καθυστέρηση, διανοητική αναπηρία και προοδευτική κινητική δυσλειτουργία.
- Ψυχοκινητική καθυστέρηση: Τα παιδιά με βλεννολιπίδωση τύπου IV συχνά εμφανίζουν ψυχοκινητική καθυστέρηση, η οποία αναφέρεται σε καθυστερήσεις στην απόκτηση κινητικών και γνωστικών δεξιοτήτων.
- Οφθαλμικές ανωμαλίες: Η βλεννολιπίδωση τύπου IV σχετίζεται με διακριτές οφθαλμικές ανωμαλίες, συμπεριλαμβανομένης της θόλωσης του κερατοειδούς, του εκφυλισμού του αμφιβληστροειδούς και της μειωμένης όρασης. Η θόλωση του κερατοειδούς μπορεί να δώσει στα μάτια μια χαρακτηριστική εμφάνιση.
- Υποτονία: Η υποτονία, ή ο χαμηλός μυϊκός τόνος, είναι συχνή σε άτομα με βλεννολιπίδωση τύπου IV, συμβάλλοντας σε δυσκολίες με τις κινητικές δεξιότητες και τον συντονισμό.
- Καθυστερημένη ανάπτυξη ομιλίας: Η ανάπτυξη του λόγου συχνά καθυστερεί σε άτομα με βλεννολιπίδωση τύπου IV και η ομιλία μπορεί να είναι περιορισμένη.
- Ανωμαλίες των αρθρώσεων: Μπορεί να εμφανιστούν ανωμαλίες των αρθρώσεων, όπως συσπάσεις, περιορίζοντας την κινητικότητα της άρθρωσης.
- Επιβράδυνση ανάπτυξης: Τα άτομα με βλεννολιπίδωση τύπου IV μπορεί να παρουσιάσουν καθυστέρηση ανάπτυξης, με αποτέλεσμα κοντό ανάστημα.
- Δυσκολίες στην κατάποση: Μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες στην κατάποση, που συμβάλλουν σε προβλήματα σίτισης.
- Συμμετοχή σπλαχνικών οργάνων: Η βλεννολιπίδωση τύπου IV μπορεί να επηρεάσει διάφορα σπλαχνικά όργανα, οδηγώντας σε οργανομεγαλία (μεγέθυνση οργάνων) και άλλες ανωμαλίες.
- Προοδευτική φύση: Η βλεννολιπίδωση τύπου IV είναι μια προοδευτική διαταραχή και τα συμπτώματα τείνουν να επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Η βλεννολιπίδωση τύπου IV κληρονομείται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τρόπο, που σημαίνει ότι τα προσβεβλημένα άτομα κληρονομούν μεταλλάξεις στο γονίδιο MCOLN1 και από τους δύο γονείς.
Επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία για τη βλεννολιπίδωση τύπου IV και η διαχείριση περιλαμβάνει υποστηρικτική φροντίδα για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων συμπτωμάτων και επιπλοκών. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει φυσικοθερπεία και εργοθεραπεία, εκπαιδευτική υποστήριξη και παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων όρασης και κινητικότητας. Τα άτομα με βλεννολιπίδωση τύπου IV συχνά απαιτούν διεπιστημονική φροντίδα που περιλαμβάνει νευρολόγους, οφθαλμίατρους και άλλους ειδικούς.
Η γενετική συμβουλευτική είναι σημαντική για τις οικογένειες που επηρεάζονται από τη νόσο για να κατανοήσουν τον κίνδυνο να αποκτήσουν πάσχοντα παιδιά και να συζητήσουν τις επιλογές οικογενειακού προγραμματισμού.
Περισσότερες Πληροφορίες
Η βλεννολιπίδωση τύπου IV είναι μια αυτοσωματική υπολειπόμενη κληρονομική ασθένεια λυσοσωμικής αποθήκευσης που προκαλείται από μεταλλάξεις στο γονίδιο MCOLN1 που κωδικοποιεί τη βλεννολιπίνη-1, μια μεμβρανική πρωτεΐνη που ανήκει στους παροδικούς δυνητικούς διαύλους ιόντων που εμπλέκονται στη μεταφορά λιπών και σακχάρων στα κύτταρα.
Μία από τις πιο συχνές παραλλαγές είναι η c.406-2A>G η οποία προκαλεί ελαττώματα στη θέση ματίσματος του εξονίου 3 και αλλαγή του πλαισίου ανάγνωσης, δημιουργώντας μια ανώμαλη μη λειτουργική πρωτεΐνη. Αυτή η παραλλαγή έχει παρατηρηθεί σε ασθενείς τόσο σε ομοζυγωτία όσο και σε σύνθετη ετεροζυγωτία.
Ο γενετικός έλεγχος της βλεννολιπίδωσης τύπου IV αναλύει τις 8 πιο συχνές παθογόνες μεταλλάξεις του γονιδίου MCOLN1.
Με την συγκεκριμένη τεχνική που χρησιμοποιείται στην γενετική ανάλυση, αναλύονται μόνον οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις των γονιδίων που αναφέρονται και που βιβλιογραφικά είναι οι σημαντικότερες και οι πιο συχνές. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί, ότι είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλες γονιδιακές ή χρωμοσωμικές μεταλλάξεις στα προς έλεγχο γονίδια και που δεν είναι δυνατόν να εντοπισθούν με την συγκεκριμένη μέθοδο. Για αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές τεχνικές ανάλυσης όπως π.χ. η αλληλούχιση επόμενης γενιάς (NGS).
