Το σύνδρομο Brugada είναι μια σπάνια, κληρονομική διαταραχή καρδιακής αρρυθμίας που μπορεί να οδηγήσει σε δυνητικά απειλητικές για τη ζωή κοιλιακές αρρυθμίες, συμπεριλαμβανομένης της κοιλιακής μαρμαρυγής. Χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες ανωμαλίες στο ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) και αυξημένο κίνδυνο αιφνίδιου καρδιακού θανάτου. Η εκτίμηση για τον παγκόσμιο επιπολασμό είναι 1 περίπτωση ανά 2.000 κατοίκους, ωστόσο, μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την εθνικότητα και τη γεωγραφική περιοχή. Στις χώρες της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, ο επιπολασμός είναι υψηλότερος (1:270-625) από ότι στην Ευρώπη (1:10.000) και τη Βόρεια Αμερική (1:20.000). Η ασθένεια είναι πιο συχνή στους άνδρες παρά στις γυναίκες (με αναλογία φύλων 8:1). Συνήθως, εμφανίζεται κατά την τρίτη ή τέταρτη ημέρα της ζωής.
Ο γενετικός έλεγχος του συνδρόμου Brugada συμπεριλαμβάνεται στον Γενετικό Έλεγχο των Μονογονιδιακών Νοσημάτων της Διαγνωστικής Αθηνών μαζί με άλλα περίπου 100 κληρονομικά νοσήματα, μεταξύ των οποίων η κυστική ίνωση (71 μεταλλάξεις) και ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού (γονίδια BRCA1 415 μεταλλάξεις & BRCA2 419 μεταλλάξεις).
Βασικά χαρακτηριστικά και πτυχές του συνδρόμου Brugada περιλαμβάνουν:
- Ανωμαλίες ηλεκτροκαρδιογραφήματος (ΗΚΓ): Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του συνδρόμου Brugada είναι ένα χαρακτηριστικό μοτίβο στο ΗΚΓ, που συχνά αναφέρεται ως «μοτίβο Brugada». Αυτό το μοτίβο συνήθως περιλαμβάνει ανύψωση του τμήματος ST στις δεξιές προκάρδιες απαγωγές, και πιο συγκεκριμένα στις απαγωγές V1 σε V3.
- Αυξημένος κίνδυνος κοιλιακών αρρυθμιών: Τα άτομα με σύνδρομο Brugada διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κοιλιακών αρρυθμιών, ιδιαίτερα κοιλιακής μαρμαρυγής. Η κοιλιακή μαρμαρυγή είναι μια απειλητική για τη ζωή διαταραχή του ρυθμού που μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.
- Συμπτώματα: Ορισμένοι ασθενείς με σύνδρομο Brugada μπορεί να παραμείνουν ασυμπτωματικοί, ενώ άλλα μπορεί να εμφανίσουν αίσθημα παλμών, λιποθυμία (συγκοπή) ή αιφνίδια καρδιακή ανακοπή. Το πρώτο σύμπτωμα για ορισμένα άτομα μπορεί να είναι ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος.
- Επεισόδια που προκαλούνται από πυρετό: Το χαρακτηριστικό μοτίβο στο ΗΚΓ και τα συμπτώματα του συνδρόμου Brugada μπορούν να αποκαλυφθούν ή να επιδεινωθούν από πυρετό. Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως μοτίβο Brugada που προκαλείται από πυρετό ή φάρμακα.
- Αποφυγή εναύσματος: Συνιστάται στα άτομα με σύνδρομο Brugada να αποφεύγουν συγκεκριμένες καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν αρρυθμίες, όπως ορισμένα φάρμακα, αντιπυρετικά και υπερβολική πρόσληψη αλκοόλ.
- Διαχείριση: Η διαχείριση του συνδρόμου Brugada περιλαμβάνει διερεύνηση του κινδύνου και τον προσδιορισμό της ανάγκης τοποθέτησης εμφυτεύσιμου καρδιομετατροπέα-απινιδωτή (ICD). Ένα ICD μπορεί να θεραπεύσει απειλητικές για τη ζωή κοιλιακές αρρυθμίες δίνοντας ηλεκτρικές διεγέρσεις για την αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού. Λόγω της σοβαρής φύσης του συνδρόμου Brugada και του κινδύνου αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, τα άτομα που διαγιγνώσκονται με την πάθηση συχνά απαιτούν στενή παρακολούθηση και διαχείριση από ειδικό καρδιολόγο. Η θεραπευτική προσέγγιση κάθε ασθενή μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τα μεμονωμένα κλινικά χαρακτηριστικά και το οικογενειακό ιστορικό. Η γενετική συμβουλευτική συνιστάται για τα άτομα με σύνδρομο Brugada και τις οικογένειές τους, προκειμένου να κατανοήσουν τη γενετική βάση, να αξιολογήσουν τον κίνδυνο για τα μέλη της οικογένειας και να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με πιθανά προληπτικά μέτρα.
Το σύνδρομο Brugada έχει γενετική βάση και συχνά προκαλείται από γονιδιακές μεταλλάξεις όπως στο γονίδιο SCN5A, το οποίο κωδικοποιεί μια πρωτεΐνη διαύλου νατρίου στην καρδιά. Το μοτίβο κληρονομικότητας είναι συνήθως αυτοσωματικό κυρίαρχο. Αυτό το σύνδρομο είναι πλέον γνωστό ότι είναι ετερογενές και διάφορα γονίδια, όπως τα KCND3, SCN3B και CACNA1C, εμπλέκονται στην εμφάνισή του.
Το σύνδρομο Brugada προκαλείται, σε μοριακό επίπεδο, από μια ανισορροπία των ιοντικών ρευμάτων στα κανάλια της καρδιάς και επομένως είναι μια καναλοπάθεια. Αρκετές μεταλλάξεις μπορούν να επηρεάσουν τα γονίδια SCN5A και CACNA1C, τα οποία κωδικοποιούν τις υπομονάδες των καρδιακών διαύλων νατρίου και ασβεστίου, αντίστοιχα. Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο SCN5A αντιπροσωπεύουν το 30% των περιπτώσεων του συνδρόμου Brugada.
Μία από τις παραλλαγές που συνδέονται συχνότερα με την ανάπτυξη του συνδρόμου Brugada είναι η μετάλλαξη E1784K στο γονίδιο SCN5A, επίσης γνωστή ως c.5350C>T, p. Glu1784Lys. Αυτή η μετάλλαξη αλλάζει το αμινοξύ γλουταμινικό οξύ στη θέση 1784 με μια λυσίνη, δημιουργώντας ένα δυσλειτουργικό καρδιακό κανάλι νατρίου.
Η παραλλαγή c.845G>A (p.Arg282His) στο γονίδιο SNC5A είναι επίσης αρκετά συχνή σε ασθενείς με σύνδρομο Brugada. Προκύπτει από την αντικατάσταση μιας ιστιδίνης από αργινίνη στο κωδικόνιο 282, η οποία προκαλεί επιβλαβή επίδραση στη λειτουργία των διαύλων νατρίου. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η παρουσία του κοινού πολυμορφισμού (H558R), είναι πιθανό να προστατεύει από την επιβλαβή επίδραση της παραλλαγής c.845G>A και να ανακτάται η λειτουργικότητα της πρωτεΐνης στο κανάλι. Αυτό εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι που φέρουν την παραλλαγή c.845GtA δεν εκδηλώνουν ποτέ συμπτώματα.
Ο γενετικός έλεγχος για το σύνδρομο Brugada αναλύει τις 44 πιο συχνές παθογόνες μεταλλάξεις του γονιδίου SCN5A.
Με την συγκεκριμένη τεχνική που χρησιμοποιείται στην γενετική ανάλυση, αναλύονται μόνον οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις του γονιδίου που αναφέρονται και που βιβλιογραφικά είναι οι σημαντικότερες και οι πιο συχνές. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί, ότι είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλες γονιδιακές ή χρωμοσωμικές μεταλλάξεις στο προς έλεγχο γονίδιο και που δεν είναι δυνατόν να εντοπισθούν με την συγκεκριμένη μέθοδο. Για αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές τεχνικές ανάλυσης όπως π.χ. η αλληλούχιση επόμενης γενιάς (NGS).
