Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (RLS) είναι μια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μια ανεξέλεγκτη επιθυμία κίνησης των ποδιών, συχνά συνοδευόμενη από δυσάρεστες αισθήσεις. Τα συμπτώματα συνήθως επιδεινώνονται σε ηρεμία ή κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, φάρμακα και σε ορισμένες περιπτώσεις, συμπληρώματα σιδήρου. Η εκτίμηση του Πολυγονιδιακού Δείκτη Κινδύνου για το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών βασίζεται στην εξέταση 24 γονιδιακών πολυμορφισμών.
Ο γενετικός έλεγχος για το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών περιλαμβάνεται μαζί με 15 ακόμα νοσήματα στον Γενετικό Έλεγχο των Νοσημάτων του Νευρικού Συστήματος, Πολυγονιδιακός Δείκτης Κινδύνου.
Αιτίες και μη γενετικοί παράγοντες κινδύνου
Η υποκείμενη αιτία είναι προς το παρόν άγνωστη. Μια γενετική συνιστώσα έχει περιγραφεί ως πιο σχετική, ειδικά σε περιπτώσεις πρώιμης έναρξης των συμπτωμάτων. Η έρευνα υποδηλώνει επίσης διαταραχή στη λειτουργία της ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που συμμετέχει στη ρύθμιση της κίνησης, ή στην ανισορροπία της έναντι της σεροτονίνης. Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται να συσχετίζεται και με άλλες ταυτόχρονες παθολογικές καταστάσεις:
- Η ανεπάρκεια σιδήρου πιθανώς σχετίζεται με μεταβολή του επιπέδου ελέγχου της κίνησης από την ντοπαμίνη, η οποία απαιτεί σίδηρο για τη σωστή λειτουργία της.
- Τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια και αιμοκάθαρση, που μπορεί να συσχετίζεται με ανεπάρκεια σιδήρου ή αναιμία, καθώς και άλλες βιοχημικές ανωμαλίες που μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.
- Ελλιπής κυκλοφορία του αίματος στα πόδια ή μυϊκές διαταραχές.
- Ανεπάρκεια βιταμινών ή ιχνοστοιχείων.
- Κατανάλωση αλκοόλ, νικοτίνης και καφεΐνης.
- Εγκυμοσύνη, ειδικά στο τελευταίο τρίμηνο, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις εξαφανίζεται λίγες εβδομάδες μετά τον τοκετό.
- Νευροπάθεια (νευρική βλάβη) που επηρεάζει τα πόδια ή τα χέρια.
- Η έλλειψη ύπνου και άλλες διαταραχές όπως η άπνοια μπορεί να επιδεινώσουν ή να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα.
- Ορισμένα φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη της ναυτίας, αντιψυχωσικά, αντικαταθλιπτικά που αυξάνουν τη σεροτονίνη ή φάρμακα για την αλλεργία (αντιισταμινικά).
Συμπτώματα
Μπορεί να προκληθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνή στην τέταρτη δεκαετία της ζωής. Το κύριο σύμπτωμα είναι η ανάγκη κίνησης των ποδιών. Εμφανίζεται συνήθως και στις δύο πλευρές του σώματος και σπανιότερα αυτές οι διαταραχές εμφανίζονται στα χέρια και ακόμα πιο σπάνια στο στήθος ή στο κεφάλι. Οι αισθήσεις στα άκρα ανακουφίζονται με κινήσεις όπως το τέντωμα, το κούνημα των ποδιών ή το περπάτημα. Τα συμπτώματα συχνά ποικίλλουν σε ένταση, ακόμη και από μέρα σε μέρα και από άτομο σε άτομο. Μερικές φορές εξαφανίζονται ακόμη και για μεγάλα χρονικά διαστήματα, για να επανεμφανιστούν αργότερα, αν και τα συμπτώματα γενικά τείνουν να γίνονται πιο σοβαρά με την πάροδο του χρόνου.
Μπορεί να συνοδεύεται από νυχτερινούς σπασμούς στα πόδια. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με περιοδική διαταραχή της κίνησης των άκρων κατά τη διάρκεια του ύπνου, η οποία συμβαίνει συχνά ταυτόχρονα.
Οι αισθήσεις που εμφανίζονται είναι δύσκολο να προσδιοριστούν και συνήθως περιγράφονται ως μυρμήγκιασμα, τράβηγμα, παλμός, πόνος, κνησμός ή ηλεκτρικό φορτίο.
Πρόληψη
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα συγκεκριμένα μέτρα για την πρόληψη του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών, ωστόσο, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών:
- Καθιερώστε καλή υγιεινή ύπνου εφαρμόζοντας ένα τακτικό καθημερινό πρόγραμμα τουλάχιστον 7 ωρών σε ένα δροσερό, ήσυχο, άνετο περιβάλλον. Αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα πριν τον ύπνο και αφήστε τα τουλάχιστον 2 ώρες μετά το δείπνο.
- Η μέτρια και τακτική σωματική άσκηση μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα. Ωστόσο, η έντονη άσκηση ή η άσκηση κοντά στις ώρες ύπνου μπορεί να τις εντείνει.
- Αποφύγετε ή μειώστε την ποσότητα της καφεΐνης καθημερινά, τόσο με τη μορφή καφέ ή τσαγιού όσο και άλλων τροφών όπως η σοκολάτα ή τα αναψυκτικά τύπου κόλα.
- Κόψτε το κάπνισμα και μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Χαλάρωση των μυών με λουτρά και μασάζ με ζεστό νερό.
- Η χρήση κρύου ή ζέστης, ή εναλλαγή μεταξύ τους με τη μορφή κομπρέσας, μπορεί να μειώσει τις δυσάρεστες αισθήσεις στα άκρα.
- Μειώστε το στρες όσο το δυνατόν περισσότερο. Δοκιμάστε διαλογισμό, γιόγκα, απαλή μουσική ή άλλες επιλογές.
- Αντιμετωπίστε πιθανές αιτίες που μπορεί να συμβάλλουν στο σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, όπως έλλειψη σιδήρου, χρήση σχετικών φαρμάκων, ανωμαλίες της νεφρικής λειτουργίας κ.λπ.
