Η οστεοπόρωση είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από εξασθένιση των οστών, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων. Εμφανίζεται συχνά σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Η θεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα για την ενίσχυση των οστών, συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D και αλλαγές στον τρόπο ζωής για τη μείωση του κινδύνου κατάγματος. Η εκτίμηση του Πολυγονιδιακού Δείκτη Κινδύνου για την οστεοπόρωση βασίζεται στην εξέταση 7 γονιδιακών πολυμορφισμών.
Ο γενετικός έλεγχος για την οστεοπόρωση περιλαμβάνεται μαζί με 11 ακόμα νοσήματα στον Γενετικό Έλεγχο των Νοσημάτων του Μυοσκελετικού, Πολυγονιδιακός Δείκτης Κινδύνου.
Αιτίες και μη γενετικοί παράγοντες κινδύνου
Τα οστά βρίσκονται σε συνεχή κατάσταση ανανέωσης. Σε νεαρή ηλικία η ανάπτυξη του νέου οστού είναι ταχύτερη από την αποικοδόμησή του, επομένως η οστική μάζα αυξάνεται. Καθώς όμως μεγαλώνουμε, η οστική μάζα χάνεται πιο γρήγορα από ότι δημιουργείται. Με βάση αυτό, η ανάπτυξη της οστεοπόρωσης θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων παραγόντων, από τη μέγιστη οστική μάζα που επιτυγχάνεται, η οποία καθορίζεται εν μέρει από την κληρονομικότητα και την καταγωγή. Επιπλέον, υπάρχουν πολλές άλλες κατηγορίες παραγόντων κινδύνου που μπορεί να επηρεάσουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης:
Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες
- Προχωρημένη ηλικία. Αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε μικρότερες ηλικίες.
- Φύλο. Οι γυναίκες είναι πολύ πιο επιρρεπείς, ιδιαίτερα όταν μειώνονται τα επίπεδα οιστρογόνων: Με την πρώιμη εμμηνόπαυση ή την υστερεκτομή, ειδικά εάν αφαιρεθούν και οι ωοθήκες πριν από την ηλικία των 45 ετών. Η απουσίας εμμήνου ρύσεως για περισσότερο από 6 μήνες ως αποτέλεσμα υπερβολικής άσκησης ή υπερβολικής δίαιτας.
- Επίπεδα ορισμένων ορμονών. Ορμόνες του φύλου, συγκεκριμένα τα οιστρογόνα σε γυναίκες με εμμηνόπαυση ή ορμονική θεραπεία στον εξαρτώμενο από οιστρογόνα καρκίνο του μαστού ή τεστοστερόνη στους άνδρες για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Υπερθυρεοειδισμός ή περίσσεια θυρεοειδικής ορμόνης στη θεραπεία του υποθυρεοειδισμού. Υπερδραστηριότητα των παραθυρεοειδών αδένων και των επινεφριδίων.
- Ασιατική ή μη-ισπανόφωνη καυκάσια καταγωγή.
- Μικρή οστική κατασκευή λόγω της διαθέσιμης μικρότερης οστικής μάζας.
- Προηγούμενα κατάγματα λόγω μικροτραυματισμών, ειδικά μετά την ηλικία των 50 ετών ή οικογενειακό ιστορικό, ιδιαίτερα εάν υπάρχουν κατάγματα ισχίου.
Τροποποιήσιμοι παράγοντες
- Διατροφικές διαταραχές όπως η νευρική ανορεξία και η βουλιμία που διαταράσσουν την πρόσληψη τροφής, καθώς και γαστρεντερικές επεμβάσεις που περιορίζουν την ποσότητα της διαθέσιμης επιφάνειας για την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.
- Κάπνισμα και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
- Χαμηλά επίπεδα ασβεστίου και βιταμίνης D από τη διατροφή ή ανεπαρκής απορρόφηση.
- Καθιστική ζωή ή ακινησία, όπως παρατεταμένη παραμονή στο κρεβάτι.
Άλλες ασθένειες των οστών
- Ενδοκρινικές παθήσεις: υπερθυρεοειδισμός, υπερπαραθυρεοειδισμός, νόσος Cushing κ.λπ.
- Φλεγμονώδης αρθρίτιδα, φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, κοιλιοκάκη, νεφρική ή ηπατική νόσος, νεοπλάσματα κ.λπ.
Λήψη φαρμάκων
Μακροχρόνια λήψη γλυκοκορτικοειδών, ηπαρίνη, αντισπασμωδικά, ανοσοκατασταλτικά, αντινεοπλασματικά.
Συμπτώματα
Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Μόλις τα οστά εξασθενήσουν, μπορεί να εμφανιστούν τα ακόλουθα σημεία και συμπτώματα:
- Πόνος στην πλάτη, που προκαλείται από κάταγμα ή καθίζηση σπονδύλου
- Απώλεια ύψους με την πάροδο του χρόνου
- Σκυφτή στάση
- Επώδυνες αρθρώσεις ή δυσκαμψία
- Οστά που σπάνε πολύ πιο εύκολα από το αναμενόμενο, για παράδειγμα, μετά από έναν ελαφρύ τραυματισμό
Πρόληψη
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που σχετίζονται με τη διατροφή και τη σωματική άσκηση είναι τα συνιστώμενα μέτρα για την πρόληψη της οστεοπόρωσης:
- Εξασφαλίστε την κατάλληλη πρόσληψη ασβεστίου είτε μέσω της διατροφής (γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά με σκούρα φύλλα, ξηρούς καρπούς, χυμό πορτοκαλιού) είτε με συμπληρώματα, εάν είναι απαραίτητο. Μεταξύ των ηλικιών 18 και 50 χρειάζονται 1000 mg την ημέρα. Αυτή η ποσότητα αυξάνεται στα 1200 mg για γυναίκες πάνω από 50 ετών και άνδρες από 70 ετών. Γενικά να μην υπερβαίνουν τα 2000 mg την ημέρα για άτομα άνω των 50 ετών.
- Εξασφαλίστε την κατάλληλη πρόσληψη βιταμίνης D, απαραίτητη για την προώθηση της απορρόφησης του ασβεστίου. Λαμβάνεται από την έκθεση στο ηλιακό φως και από τροφές όπως λιπαρά ψάρια, κόκκινο κρέας, κρόκοι αυγών, συκώτι. Η συνιστώμενη πρόσληψη είναι τουλάχιστον 600 IU την ημέρα και από την ηλικία των 70 ετών, 800 IU την ημέρα. Εάν είναι απαραίτητο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν συμπληρώματα.
- Σταματήστε το κάπνισμα και περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Ασκηθείτε τακτικά για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, συμπεριλαμβανομένης της προπόνησης ενδυνάμωσης για την ενίσχυση των οστών και των μυών και την επιβράδυνση της οστικής απώλειας. Η άσκηση που μπορεί να βελτιώσει την ισορροπία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των πτώσεων.
- Σχεδιάσετε στρατηγικές για να αποφύγετε τις πτώσεις όσο το δυνατόν περισσότερο.
