Το Μαγγάνιο είναι ένα ροζ-γκρι, χημικά ενεργό στοιχείο. Είναι ένα σκληρό και πολύ εύθραυστο μέταλλο που είναι δύσκολο να λιώσει, αλλά οξειδώνεται εύκολα. Το Μαγγάνιο είναι δραστικό όταν είναι καθαρό και σαν σκόνη καίγεται παρουσία οξυγόνου, αντιδρά με το νερό (σκουριάζει σαν τον Σίδηρο) και διαλύεται σε αραιά οξέα. Το Μαγγάνιο είναι ένα από τα πιο άφθονα μέταλλα στο έδαφος, όπου εμφανίζεται με τη μορφή οξειδίων και υδροξειδίων.
Εφαρμογές του Μαγγανίου
Το Μαγγάνιο είναι απαραίτητο για την παραγωγή σιδήρου και χάλυβα. Το Μαγγάνιο αποτελεί βασικό συστατικό των κραμάτων χαμηλού κόστους από ανοξείδωτο χάλυβα και ορισμένων κραμάτων Αλουμινίου. Το Μαγγάνιο και τα κράματα του χρησιμοποιούνται στην κατασκευή μπαταριών, ράβδων συγκόλλησης και πυρίμαχων υλικών. Το διοξείδιο του Μαγγανίου χρησιμοποιείται ως καταλύτης. Το Μαγγάνιο χρησιμοποιείται για τον αποχρωματισμό του γυαλιού και την κατασκευή του μοβ χρώματος γυαλιού. Το υπερμαγγανικό κάλιο χρησιμοποιείται ως απολυμαντικό.
Το Μαγγάνιο στο περιβάλλον
Το Μαγγάνιο αποτελεί βασικό στοιχείο για όλα τα είδη οργανισμών. Μερικοί οργανισμοί όπως τα διάτομα, τα μαλάκια και τα σφουγγάρια, συσσωρεύουν το Μαγγάνιο. Τα ψάρια μπορούν να έχουν έως και 5 ppm και τα θηλαστικά έως 3 ppm Μαγγανίου στους ιστούς τους, αν και συνήθως έχουν περίπου 1 ppm.
Πώς μπορεί το Μαγγάνιο να επηρεάσει την υγεία;
Το Μαγγάνιο είναι ένα από τα τρία τοξικά βασικά ιχνοστοιχεία, γεγονός που σημαίνει ότι δεν είναι μόνο απαραίτητο για την επιβίωση του ανθρώπινου οργανισμού, αλλά μπορεί επίσης να είναι τοξικό όταν υπάρχουν πολύ υψηλές συγκεντρώσεις του στο ανθρώπινο σώμα.
Το Μαγγάνιο αποτελεί βασικό συμπαράγοντα για διάφορα ένζυμα, συμπεριλαμβανομένης της δισμουτάσης του υπεροξειδίου και των ενζύμων πυροσταφυλική καρβοξυλάση και ισοκιτρική αφυδρογονάση. Κυκλοφορεί στον ορό ενωμένο με διάφορες πρωτεΐνες ως σύμπλοκη μεταλλοπρωτεΐνη. Οι καταστάσεις σθένους +2 και +3 είναι αυτές που έχουν βιολογική σημασία.
Η πρόσληψη Μαγγανίου από τον άνθρωπο γίνεται κυρίως μέσω των τροφίμων. Τα τρόφιμα που περιέχουν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις Μαγγανίου είναι τα δημητριακά και το ρύζι, η σόγια, τα αυγά, τα καρύδια, το ελαιόλαδο, τα πράσινα φασόλια, το σπανάκι, το τσάι, ορισμένα βότανα και τα στρείδια. Μετά την απορρόφηση του, το Μαγγάνιο μεταφέρεται μέσω του αίματος στο ήπαρ, τα νεφρά, το πάγκρεας και τους ενδοκρινείς αδένες. Η απαιτούμενη ημερήσια δόση κυμαίνεται από 1 έως 6 mg και παρέχεται σχετικά εύκολα μέσα από μια κανονική διατροφή που περιέχει αρκετά διαφορετικά φρούτα και λαχανικά. Ο χρόνος ημίσειας ζωής του Μαγγανίου στο σώμα είναι περίπου 40 ημέρες, με την απομάκρυνση να γίνεται κυρίως μέσω των κοπράνων. Μόνο μικρές ποσότητες απεκκρίνονται στα ούρα
Τα τοξικά φαινόμενα εξαιτίας του Μαγγανίου εμφανίζονται κυρίως στην αναπνευστική οδό και στον εγκέφαλο. Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από το Μαγγάνιο είναι ψευδαισθήσεις, απώλεια μνήμης και νευρικές βλάβες. Το Μαγγάνιο μπορεί επίσης να προκαλέσει νόσο του Πάρκινσον (ή μια παθολογική κατάσταση που μοιάζει πολύ με την τυπική νόσο του Πάρκινσον), πνευμονική εμβολή, βρογχίτιδα και ανικανότητα στους άνδρες. Η χρόνια δηλητηρίαση από το Μαγγάνιο (μαγγανισμός) εμφανίζει συμπτώματα όπως σχιζοφρένεια, νωθρότητα, αδύναμους μύες, πονοκεφάλους και αϋπνία.
Η χρόνια δηλητηρίαση από το Μαγγάνιο μπορεί να οφείλεται σε παρατεταμένη εισπνοή σκόνης και αναθυμιάσεων. Το κεντρικό νευρικό σύστημα είναι η κύρια περιοχή της βλάβης από τη νόσο, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη αναπηρία. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν υπνηλία, λήθαργο, αδυναμία, συναισθηματικές διαταραχές, σπαστικό βάδισμα, επαναλαμβανόμενες κράμπες στα πόδια και παράλυση. Η υψηλή συχνότητα εμφάνισης πνευμονίας και άλλων λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού έχει εντοπιστεί σε εργαζόμενους που εκτίθενται σε σκόνη ή αναθυμιάσεις των ενώσεων Μαγγανίου.
Επειδή το Μαγγάνιο αποτελεί βασικό στοιχείο για την ανθρώπινη υγεία, η έλλειψή του μπορεί επίσης να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως για παράδειγμα:
- Παχυσαρκία
- Σακχαρώδη διαβήτη και αντίσταση στην ινσουλίνη
- Διαταραχές στην πήξη του αίματος
- Δερματικά προβλήματα
- Χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης
- Διαταραχές στα οστά
- Αλλαγές στο χρώμα των μαλλιών
- Νευρολογικά συμπτώματα
Έχουν αναφερθεί αυξημένα επίπεδα Μαγγανίου στο αίμα, με και χωρίς συμπτώματα από το ΚΝΣ, σε ασθενείς με κίρρωση του ήπατος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Β, σε ασθενείς με ολική παρεντερική διατροφή και λήψη συμπληρωμάτων Μαγγανίου και σε βρέφη που γεννήθηκαν από μητέρες που ήταν σε ολική παρεντερική διατροφή.
Η νόσος Behcet, μία μορφή χρόνιας συστηματικής αγγειίτιδας, έχει αναφερθεί ότι εμφανίζει 4-πλάσια αύξηση του ερυθροκυτταρικού Μαγγανίου και έχει προταθεί ότι η αυξημένη δραστικότητα της δισμουτάσης υπεροξειδίου μπορεί να συνεισφέρει στην παθογένεση της νόσου.
Πώς μπορεί κάποιος να διαπιστώσει αν λαμβάνει τις σωστές ποσότητες ή έχει εκτεθεί σε υψηλές συγκεντρώσεις Μαγγανίου;
Μπορούμε να μετρήσουμε τα επίπεδα του Μαγγανίου στο αίμα και στα περισσότερα βιολογικά υλικά. Το κύριο διαμέρισμα για την κυκλοφορία του Μαγγανίου είναι τα ερυθροκύτταρα, συνδεδεμένο με την αιμοσφαιρίνη, με τις συγκεντρώσεις του στο ολικό αίμα (σε ασθενείς με φυσιολογικά επίπεδα) να είναι 10 φορές μεγαλύτερες από εκείνες του ορού.
Ο προσδιορισμός των μετάλλων γίνεται με την μέθοδο ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry, Φασματομετρία Μάζας σε Επαγωγικά Συζευγμένο Πλάσμα Αργού), μιας μεθόδου που παρέχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης ανίχνευσης πολλών μετάλλων. Η ευαισθησία και η ακρίβεια της είναι σημαντικά καλύτερη σε σύγκριση με τη συμβατική μέθοδο της ατομικής απορρόφησης, έχοντας την ικανότητα να μετράει μέταλλα σε συγκεντρώσεις μέχρι 1 στα 1015 (1 στα 1 τετράκις εκατομμύρια, ppq)!
Σημαντική Σημείωση
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων αποτελούν την σημαντικότερη παράμετρο για τη διάγνωση και την παρακολούθηση όλων των παθολογικών καταστάσεων. Το 70-80% των διαγνωστικών αποφάσεων βασίζεται στις εργαστηριακές εξετάσεις. Η ορθή ερμηνεία των εργαστηριακών αποτελεσμάτων επιτρέπει στον γιατρό να διακρίνει την "υγεία" από τη "νόσο".
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων δεν πρέπει να ερμηνεύονται ως το αριθμητικό αποτέλεσμα μιας μεμονωμένης ανάλυσης. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων πρέπει να ερμηνεύονται σε σχέση με το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, τα κλινικά ευρήματα και τα αποτελέσματα άλλων εργαστηριακών εξετάσεων και πληροφοριών. Ο προσωπικός σας γιατρός μπορεί να εξηγήσει τη σημασία των αποτελεσμάτων των εξετάσεων σας.
Στη Διαγνωστική Αθηνών απαντάμε σε κάθε σας απορία σχετικά με τις εξετάσεις που κάνετε στο εργαστήριο μας και επικοινωνούμε με τον γιατρό σας προκειμένου να έχετε την καλύτερη δυνατή ιατρική φροντίδα.
