Οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι τα πιο κοινά νοσήματα που προσβάλλουν τον άνθρωπο παγκοσμίως. Οι ιοί του αναπνευστικού συστήματος μπορούν να συσχετιστούν τόσο με αυτοπεριοριζόμενες λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού (π.χ. το κοινό κρυολόγημα) όσο και με πιο σοβαρές λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού (π.χ. βρογχίτιδα, βρογχιολίτιδα, πνευμονίτιδα, πνευμονία).
Οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος αποτελούν κύρια αιτία νοσηλείας, νοσηρότητας και θνησιμότητας σε βρέφη και ηλικιωμένους. Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι συχνές και γενικά προκαλούν αυτοπεριοριζόμενες λοιμώξεις σε υγιείς, ανοσοεπαρκείς ανθρώπους. Αν και τα νοσήματα του αναπνευστικού είναι συχνά ήπια, οι ιοί μπορεί να προκαλέσουν σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα σε ανοσοκατεσταλμένους ξενιστές (π.χ. λήπτες μοσχευμάτων, ασθενείς με υποκείμενες κακοήθειες).
Οι ιογενείς λοιμώξεις προκαλούν περίπου το 80% των νόσων της αναπνευστικής οδού. Οι μικτές λοιμώξεις ευθύνονται για το 20% των λοιμώξεων στους ενήλικες και το 60% στα παιδιά. Η συμπτωματολογία της νόσου ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο του ιού και την ηλικία του ασθενούς. Τα υψηλότερα ποσοστά ιογενών λοιμώξεων εμφανίζονται σε νέους και ηλικιωμένους πληθυσμούς. Η εποχική γρίπη αποτελεί μεγάλο ποσοστό των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού.
Τα γενικά συμπτώματα εμφανίζονται εντός 1-3 ημερών από την έκθεση και διαρκούν 7-14 ημέρες.
Τα συμπτώματα των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού περιλαμβάνουν:
- Ρινική συμφόρηση
- Φτάρνισμα
- Βήχας
- Πονόλαιμος
- Πυρετός
- Ρίγη
- Κόπωση
- Μειωμένη όρεξη (ειδικά στα παιδιά)
- Λήθαργος (ειδικά στα παιδιά)
Τα συμπτώματα των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού περιλαμβάνουν:
- Έντονος βήχας
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Εστιακός πόνος
- Ζάλη (ηλικιωμένοι)
- Σύγχυση (ηλικιωμένοι)
Η καλλιέργεια των ιών, η μέθοδος επιλογής για την ανίχνευση των αναπνευστικών ιών κατά το παρελθόν, απαιτεί πολύ χρόνο και εξειδικευμένη τεχνογνωσία, ενώ οι μέθοδοι ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου (ανοσοχρωματογραφία, rapid tests) είναι πιο γρήγορες αλλά γενικά πάσχουν από χαμηλή ευαισθησία.
Οι μοριακές εξετάσεις, οι οποίες βασίζονται στην ανίχνευση των νουκλεϊκών οξέων των ιών, παρέχουν άμεσα αποτελέσματα με υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα, καθιστώντας τις ιδανικές επιλογές όταν χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της κλινικής αξιολόγησης.
