Ο έλεγχος των μεταλλάξεων στο εξώνιο 12 του γονιδίου JAK2 αποτελεί εξειδικευμένο γενετικό διαγνωστικό έλεγχο που αποσκοπεί στην ανίχνευση σωματικών μεταλλάξεων στο συγκεκριμένο τμήμα του γονιδίου. Χρησιμοποιείται κυρίως στο διαγνωστικό πλαίσιο ασθενών με υποψία μυελοϋπερπλαστικών νοσημάτων (MPNs), ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που εμφανίζουν χαρακτηριστικά αληθούς πολυκυτταραιμίας (PV) αλλά είναι αρνητικοί για τη συχνότερη μετάλλαξη του JAK2, την V617F.
Το γονίδιο JAK2 κωδικοποιεί μια κινάση τυροσίνης, η οποία παίζει βασικό ρόλο στη διαβίβαση σήματος από κυτοκίνες σε αιμοποιητικά κύτταρα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το JAK2 ενεργοποιείται μετά τη σύνδεση κυτοκινών στους υποδοχείς τους και ενεργοποιεί βιοχημικά μονοπάτια, όπως το STAT (Signal Transducer and Activator of Transcription, Μετατροπέας Σήματος και Ενεργοποιητής Μεταγραφής). Μεταλλάξεις στο JAK2 οδηγούν σε συνεχή ενεργοποίηση αυτής της οδού, προάγοντας τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό και επιβίωση των αιμοποιητικών προγονικών κυττάρων, χωρίς την ανάγκη εξωτερικών ερεθισμάτων.
Οι μεταλλάξεις του εξωνίου 12 του JAK2 είναι ιδιαίτερα ειδικές για την αληθή πολυκυτταραιμία και ανιχνεύονται σε ασθενείς που δεν φέρουν τη μετάλλαξη V617F. Οι παραλλαγές αυτές περιλαμβάνουν μικρές εισαγωγές, διαγραφές ή σημειακές μεταλλάξεις, εντοπισμένες στη στενή περιοχή του εξωνίου, οι οποίες οδηγούν σε λειτουργική ενίσχυση της κινάσης. Σε λειτουργικό επίπεδο, αυξάνεται η ενεργότητα της JAK2, οδηγώντας σε υπερπαραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και σε άλλες αιματολογικές διαταραχές. Οι ασθενείς εμφανίζουν συνήθως μεμονωμένη ερυθροκυττάρωση, χαμηλά επίπεδα ερυθροποιητίνης ορού και μορφολογικά ευρήματα στο μυελό των οστών που αντιστοιχούν σε πανμυέλωση (αύξηση όλων των αιμοποιητικών σειρών).
Η παρουσία μετάλλαξης στο εξώνιο 12 του JAK2 επιβεβαιώνει την ύπαρξη κλωνικής αιμοποίησης και υποστηρίζει τη διάγνωση της αληθούς πολυκυτταραιμίας όταν τα εργαστηριακά κριτήρια δεν είναι από μόνα τους επαρκή. Η ανίχνευση αυτών των μεταλλάξεων θεωρείται κύριο διαγνωστικό κριτήριο στις αναθεωρημένες ταξινομήσεις των MPNs από τον ΠΟΥ. Όταν ανιχνεύονται αυτές οι μεταλλάξεις, συνοδεύονται από αυξημένη μάζα ερυθρών αιμοσφαιρίων, συχνά με αυξημένο αιματοκρίτη και αιμοσφαιρίνη. Τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια μπορεί να κυμαίνονται από φυσιολογικά ως ελαφρώς αυξημένα επίπεδα, σε αντίθεση με τις περιπτώσεις V617F όπου παρατηρείται υπερπλασία και των τριών σειρών.
Η απουσία μεταλλάξεων στο εξώνιο 12 του JAK2 σε ασθενή με ανεξήγητη ερυθροκυττάρωση δεν αποκλείει τη διάγνωση της αληθούς πολυκυτταραιμίας, αλλά απαιτεί περαιτέρω γενετικό και αιματολογικό έλεγχο. Η εξέταση αυτή είναι σημαντική για την επίτευξη οριστικής γενετικής διάγνωσης σε άτομα αρνητικά για τη V617F και παίζει κεντρικό ρόλο στην ακριβή ταξινόμηση, την πρόγνωση και την καθοδήγηση των θεραπευτικών επιλογών στις μυελοϋπερπλαστικές διαταραχές.
Δείτε Επίσης: JAK2 Γονίδιο, Μετάλλαξη V617F, Γενετικός Έλεγχος
