Ο ιός Epstein Barr (EBV) είναι ένας ερπητοϊός με δίκλωνο DNA που περιβάλλεται από πρωτεΐνες. Το περίβλημα του ιού έχει γλυκοπρωτεΐνες, οι οποίες είναι σημαντικές για την προσκόλληση και την είσοδο στα κύτταρα-ξενιστές (Β λεμφοκύτταρα και επιθηλιακά κύτταρα). Ο EBV στοχεύει τα Β κύτταρα χρησιμοποιώντας τους μοριακούς τους μηχανισμούς για την αναπαραγωγή του ιικού του γονιδιώματος. Ο ιός αναγκάζει τα Β κύτταρα να διαφοροποιηθούν σε κύτταρα Β μνήμης, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να μετακινηθούν στο κυκλοφορικό σύστημα ή να γίνουν λανθάνοντα έως ότου κάποιο ερέθισμα προκαλέσει την επανενεργοποίηση του.
Η μετάδοση του ιού Epstein-Barr συμβαίνει με διάφορους τρόπους, όπως το βαθύ φιλί ή μέσω της κοινής χρήσης φαγητού. Αυξημένα επίπεδα ιικού DNA εντοπίζονται στις σιελικές εκκρίσεις μετά την αρχική μόλυνση. Τα παιδιά μπορούν να μολυνθούν με την κατανάλωση τροφής που έχει επιμολυνθεί από άτομο που έχει EBV. Μετάδοση μπορεί να συμβεί ακόμη μέσω μεταμόσχευσης βλαστοκυττάρων και οργάνων, καθώς και με μετάγγιση αίματος.
Σχεδόν το 95% του παγκόσμιου πληθυσμού ενηλίκων άνω των 40 ετών έχει μολυνθεί από τον ιό Epstein-Barr. Ο επιπολασμός των οροθετικών ατόμων αυξάνεται όσο αυξάνεται η ηλικία, εκτός από τον πληθυσμό των βρεφών. Τα βρέφη έχουν αυξημένα επίπεδα αντισωμάτων IgG έναντι του ιού Epstein-Barr που μειώνονται καθώς μαγαλώνουν, πιθανότατα λόγω της απώλειας των μητρικών αντισωμάτων με την πάροδο του χρόνου.
Η μόλυνση από τον ιό Epstein Barr μπορεί να προκαλέσει ποικίλα συμπτώματα και μπορεί να κυμαίνονται από έλλειψη συμπτωμάτων έως ένα φάσμα ασθενειών. Στα παιδιά, η μόλυνση με τον ιό Epstein-Barr μπορεί συχνά να είναι ασυμπτωματική ή να εμφανίζεται με ασαφή συμπτώματα. Οι ασθενείς που έχουν μολυνθεί με τον ιό Epstein-Barr μπορεί να έχουν συστηματικές εκδηλώσεις όπως σπληνομεγαλία, λεμφαδενοπάθεια, πονοκέφαλο, κακουχία, πυρετό και πονόλαιμο. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα για αρκετούς μήνες, με την κόπωση ως το πιο κοινό σύμπτωμα που διαρκεί. Τα εργαστηριακά ευρήματα όπως η λεμφοκυττάρωση, με την παρουσία άτυπων λεμφοκυττάρων, είναι τα πιο συχνά. Οι εξετάσεις που αφορούν την ηπατική λειτουργία (τρανσαμινάσεις) μπορεί επίσης να είναι αρκετά αυξημένες.
Η επιβεβαίωση εάν ένας ασθενής έχει λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr γίνεται συνήθως μέσω των ορολογικών εξετάσεων. Τα ετερόφιλα αντισώματα είναι αντισώματα IgM έναντι του EBV. Ο έλεγχος των ετερόφιλων αντισωμάτων είναι μια καλή αρχική εξέταση, καθώς είναι σχετικά φθηνή, γρήγορη και έχει ευαισθησία 63-84% και ειδικότητα 84-100%. Τα μειονεκτήματα του τεστ ετερόφιλων αντισωμάτων περιλαμβάνουν την πιθανότητα αρνητικού αποτελέσματος στα παιδιά, καθώς ενδέχεται να μην παράγουν ετερόφιλα αντισώματα έναντι του EBV. Επίσης, και άλλες παθολογικές καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν τη δημιουργία ετερόφιλων αντισωμάτων ή μπορεί να εμφανίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκαλώντας θετικό αποτέλεσμα που δεν σχετίζεται με οξεία λοίμωξη από EBV. Το αντισώματα έναντι του ιικού καψιδιακού αντιγόνου (VCA) IgM και IgG μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Τα αυξημένα επίπεδα αντισωμάτων VCA IgM ανιχνεύουν την οξεία λοίμωξη, ενώ τα αυξημένα επίπεδα των αντισωμάτων VCA IgG υποδηλώνουν προηγούμενη ή χρόνια μόλυνση.
Αρκετές άλλες ασθένειες πρέπει να ληφθούν υπόψη ως μέρος της διαφορικής διάγνωσης. Η βακτηριακή φαρυγγίτιδα εκδηλώνεται με πονόλαιμο, αυχενική λεμφαδενοπάθεια, οίδημα του φάρυγγα και πύον στις αμυγδαλές. Η ιογενής φαρυγγίτιδα συνήθως περιλαμβάνει κόπωση, πυρετό, ρινόρροια ή επιπεφυκίτιδα. Ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV) είναι ένας άλλος ιός της οικογένειας των Ερπητοϊών που εμφανίζεται με παρόμοια με τον EBV συμπτώματα, όπως πονόλαιμο, πυρετό, ρίγη, αυξημένες τρανσαμινάσες και κόπωση. Η σπληνομεγαλία και η λεμφαδενοπάθεια είναι λιγότερο συχνά συμπτώματα CMV. Η οξεία λοίμωξη HIV πρέπει επίσης να μπει στη διαφορική διάγνωση. Αυτοί οι ασθενείς παρουσιάζουν πυρετό, πόνο στους μύες και τις αρθρώσεις, κόπωση, πονοκεφάλους και μερικές φορές λεμφαδενοπάθεια και φαρυγγίτιδα.
Η λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr μπορεί να εμφανίσει αρκετές επιπλοκές. Μια επικίνδυνη επιπλοκή είναι η ρήξη του σπλήνα εξαιτίας της λοιμώδους μονοπυρήνωσης. Μια άλλη επιπλοκή της λοιμώδους μονοπυρήνωσης από τον EBV είναι η απόφραξη των αεραγωγών από το οίδημα των αμυγδαλών και των ιστών του φάρυγγα. Η οξεία χολοκυστίτιδα είναι μια επιπλοκή που μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά με παυσίπονα και αντιεμετικά. Υπάρχουν πολλές άλλες σπανιότερες επιπλοκές από τη μόλυνση από τον ιό Epstein-Barr που μπορεί να εμφανιστούν, όπως μυοκαρδίτιδα, εγκεφαλίτιδα, λεμφοϊστιοκυττάρωση, παγκρεατίτιδα και αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία. Ο EBV επίσης εμπλέκεται στην πρόκληση λεμφωμάτων και ρινοφαρυγγικών καρκίνων.
Τα αντισώματα έναντι του ιού Epstein-Barr είναι τέσσερα: IgM και IgG VCA (έναντι του Ιικού Καψιδιακού Αντιγόνου), IgG EA (έναντι του Πρώιμου Αντιγόνου) και IgG EBNA (έναντι του Πυρηνικού Αντιγόνου). Η μέτρηση αυτών των αντισωμάτων είναι χρήσιμη για τη διάκριση της πρόσφατης πρωτοπαθούς λοίμωξης, της οξείας λοίμωξης, της επανενεργοποίησης και της παλαιάς ανενεργούς λοίμωξης.
| EBV Λοίμωξη | VCA IgG | VCA IgM | EA IgG | EBNA IgG |
| Αρνητική | - | - | - | - |
| Οξεία | + | + | + / - | - |
| Πρόσφατη | + | + / - | + / - | + / - |
| Παλαιά | + | - | - | + |
| Αναζοπύρωση | + | + / - | + | + |
