Η επιληψία εξαρτώμενη από πυριδοξίνη (PDE) είναι μια σπάνια αυτοσωματική υπολειπόμενη διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επιληπτικές κρίσεις που ανταποκρίνονται ειδικά στη χορήγηση πυριδοξίνης, η οποία είναι μια μορφή βιταμίνης Β6. Αυτή η κατάσταση είναι επίσης γνωστή ως ανεπάρκεια αντικουιτίνης. Ο επιπολασμός της νόσου εκτιμάται ότι είναι μεταξύ 1 στις 20.000 ως 1 στις 783.000 γεννήσεις ζώντων.
Ο γενετικός έλεγχος της επιληψίας εξαρτώμενης από πυριδοξίνη συμπεριλαμβάνεται στον Γενετικό Έλεγχο των Μονογονιδιακών Νοσημάτων της Διαγνωστικής Αθηνών μαζί με άλλα περίπου 100 κληρονομικά νοσήματα, μεταξύ των οποίων η κυστική ίνωση (71 μεταλλάξεις) και ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού (γονίδια BRCA1 415 μεταλλάξεις & BRCA2 419 μεταλλάξεις).
Τα βασικά χαρακτηριστικά της επιληψίας εξαρτώμενης από πυριδοξίνη περιλαμβάνουν:
- Επιληπτικές κρίσεις: Τα άτομα με επιληψία εξαρτώμενης από πυριδοξίνη παρουσιάζουν τυπικά επιληπτικές κρίσεις που μπορεί να ξεκινήσουν στη νεογνική περίοδο ή στην πρώιμη βρεφική ηλικία. Οι κρίσεις είναι συχνά ανθεκτικές στα τυπικά αντιεπιληπτικά φάρμακα, αλλά δείχνουν ταχεία και παρατεταμένη ανταπόκριση στη λήψη συμπληρωμάτων πυριδοξίνης.
- Απόκριση στην πυριδοξίνη: Ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της επιληψίας εξαρτώμενης από πυριδοξίνη είναι η αξιοσημείωτη ανταπόκριση στη λήψη συμπληρωμάτων πυριδοξίνης (βιταμίνη Β6). Όταν χορηγείται επαρκής δόση πυριδοξίνης, οι κρίσεις στα προσβεβλημένα άτομα μπορούν να ελεγχθούν ή να εξαλειφθούν αποτελεσματικά.
- Γενετική βάση: Η επιληψία εξαρτώμενη από πυριδοξίνη προκαλείται από μεταλλάξεις στο γονίδιο ALDH7A1, το οποίο κωδικοποιεί το ένζυμο αφυδρογονάση α-αμινοαδιπικής ημιαλδεΰδης (αντικουιτίνη). Οι μεταλλάξεις σε αυτό το γονίδιο οδηγούν σε ανεπάρκεια αντικουιτίνης, που οδηγεί στη συσσώρευση α-αμινοαδιπικής ημιαλδεΰδης, η οποία είναι τοξική για το κεντρικό νευρικό σύστημα.
- Νευρολογικά και αναπτυξιακά χαρακτηριστικά: Εκτός από τις επιληπτικές κρίσεις, τα άτομα με επιληψία εξαρτώμενη από πυριδοξίνη μπορεί να παρουσιάσουν αναπτυξιακή καθυστέρηση, διανοητική αναπηρία και άλλες νευρολογικές ανωμαλίες. Η σοβαρότητα αυτών των χαρακτηριστικών μπορεί να ποικίλλει μεταξύ των προσβεβλημένων ατόμων.
- Διαγνωστικός έλεγχος: Η διάγνωση της επιληψίας εξαρτώμενης από πυριδοξίνη επιβεβαιώνεται μέσω γενετικού ελέγχου για τον εντοπισμό μεταλλάξεων στο γονίδιο ALDH7A1. Επιπλέον, η χαρακτηριστική απόκριση στη χορήγηση πυριδοξίνης κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου σπασμών μπορεί να υποστηρίξει τη διάγνωση.
- Θεραπεία: Η πρωταρχική και ουσιαστική θεραπεία για την επιληψία εξαρτώμενη από πυριδοξίνη είναι η συνεχής χορήγηση πυριδοξίνης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα άτομα με τη νόσο χρειάζονται δια βίου συμπλήρωμα πυριδοξίνης για την πρόληψη των επιληπτικών κρίσεων και την υποστήριξη της φυσιολογικής νευρολογικής ανάπτυξης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, άλλα φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με πυριδοξίνη.
- Γενετική συμβουλευτική: Λόγω του αυτοσωματικού υπολειπόμενου τρόπου κληρονομικότητας, τα άτομα με επιληψία εξαρτώμενη από πυριδοξίνη κληρονομούν μεταλλάξεις στο γονίδιο ALDH7A1 και από τους δύο γονείς. Η γενετική συμβουλευτική είναι σημαντική για τις οικογένειες προκειμένου να κατανοήσουν τον κίνδυνο σε μελλοντικές εγκυμοσύνες.
Η έγκαιρη διάγνωση και η έγκαιρη έναρξη της χορήγησης συμπληρωμάτων πυριδοξίνης είναι κρίσιμες για τη διαχείριση της επιληψίας εξαρτώμενης από πυριδοξίνη και την πρόληψη της μακροχρόνιας νευρολογικής βλάβης. Ο γενετικός έλεγχος είναι απαραίτητος για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και την καθοδήγηση των αποφάσεων θεραπείας.
Περισσότερες Πληροφορίες
Η επιληψία εξαρτώμενη από πυριδοξίνη προκαλείται από την παρουσία ομόζυγων και σύνθετων ετερόζυγων παθογόνων παραλλαγών στο γονίδιο ALDH7A1 που κωδικοποιεί την αντικουιτίνη. Αυτό το μόριο είναι ένα ένζυμο που εμπλέκεται στην αποτοξίνωση της αλδεΰδη.
Έχουν περιγραφεί περισσότερες από 80 παθογόνες παραλλαγές στο γονίδιο ALDH7A1, μεταξύ των οποίων η παραλλαγή c.1279G>C ή p.Glu427Gln που είναι η πιο συχνή παραλλαγή. Εντοπίζεται στο 30% περίπου των αλληλόμορφων που ανιχνεύονται σε ασθενείς με ευρωπαϊκή καταγωγή. Αυτή η παραλλαγή έχει ως αποτέλεσμα την υποκατάσταση ενός αμινοξέος που καθιστά το ένζυμο μη λειτουργικό.
Ο γενετικός έλεγχος της επιληψίας εξαρτώμενης από πυριδοξίνη αναλύει τις 9 πιο συχνές παθογόνες μεταλλάξεις του γονιδίου ALDH7A1.
Με την συγκεκριμένη τεχνική που χρησιμοποιείται στην γενετική ανάλυση, αναλύονται μόνον οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις των γονιδίων που αναφέρονται και που βιβλιογραφικά είναι οι σημαντικότερες και οι πιο συχνές. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί, ότι είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλες γονιδιακές ή χρωμοσωμικές μεταλλάξεις στα προς έλεγχο γονίδια και που δεν είναι δυνατόν να εντοπισθούν με την συγκεκριμένη μέθοδο. Για αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές τεχνικές ανάλυσης όπως π.χ. η αλληλούχιση επόμενης γενιάς (NGS).
