Η διπολική διαταραχή, παλαιότερα γνωστή ως μανιοκαταθλιπτική νόσος, είναι μια ψυχιατρική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ακραίες εναλλαγές της διάθεσης μεταξύ μανίας (αυξημένη διάθεση, ενέργεια) και κατάθλιψης (χαμηλή διάθεση, απώλεια ενδιαφέροντος). Αυτά τα επεισόδια μπορούν να επηρεάσουν την καθημερινή λειτουργία και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει σταθεροποιητές της διάθεσης, ψυχοθεραπεία και μερικές φορές αντιψυχωσικά φάρμακα. Η εκτίμηση του Πολυγονιδιακού Δείκτη Κινδύνου για την διπολική διαταραχή βασίζεται στην εξέταση 63 γονιδιακών πολυμορφισμών.
Ο γενετικός έλεγχος για την διπολική διαταραχή περιλαμβάνεται μαζί με 15 ακόμα νοσήματα στον Γενετικό Έλεγχο των Νοσημάτων του Νευρικού Συστήματος, Πολυγονιδιακός Δείκτης Κινδύνου.
Αιτίες και μη γενετικοί παράγοντες κινδύνου
Η αιτία είναι βιολογικής και γενετικής προέλευσης. Το μεταιχμιακό σύστημα είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και τη διατήρηση μιας σταθερής διάθεσης ανάλογα με τις περιστάσεις. Σε άτομα που πάσχουν από διπολική διαταραχή, το μεταιχμιακό σύστημα δεν λειτουργεί σωστά, με αποτέλεσμα η διάθεσή τους να αλλάζει απότομα χωρίς προφανή λόγο. Επιπλέον, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να βοηθήσουν στην πυροδότηση της νόσου:
- Οικογενειακό ιστορικό. Η διπολική διαταραχή έχει ισχυρή γενετική βάση, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο εάν υπάρχει σε άμεσους συγγενείς.
- Κατανάλωση ναρκωτικών όπως κάνναβη ή κοκαΐνη.
- Ορισμένα φάρμακα, όπως τα κορτικοειδή μπορούν να προκαλέσουν επεισόδια σε ευαίσθητα άτομα.
- Τοκετός και μετά τον τοκετό. Σε ορισμένες γυναίκες ο τοκετός μπορεί να λειτουργήσει ως έναυσμα. Επιπλέον, οι γυναίκες που είναι επιρρεπείς ή έχουν διαγνωστεί με διπολική διαταραχή είναι πιο επιρρεπείς στην επιλόχεια κατάθλιψη.
- Διακοπή φαρμάκων. Αυτός είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου και η αιτία της υποτροπής σε άτομα που έχουν διαγνωστεί με διπολική διαταραχή.
Συμπτώματα
Η διπολική διαταραχή χαρακτηρίζεται από εναλλασσόμενα μανιακά επεισόδια με καταθλιπτικά επεισόδια, ποικίλης διάρκειας. Κάθε μία από τις φάσεις χαρακτηρίζεται από διαφορετικές εκδηλώσεις, αν και μπορεί να είναι πολύ μεταβλητές από το ένα άτομο στο άλλο.
Η μανιακή φάση χαρακτηρίζεται από:
- Μη φυσιολογικά επεισόδια αισιοδοξίας, νευρικότητας ή έντασης.
- Διέγερση, αυξημένη δραστηριότητα ή ενέργεια.
- Υπερβολική αίσθηση ευεξίας.
- Μειωμένη ανάγκη για ύπνο.
- Απερίσκεπτες συμπεριφορές και έλλειψη αυτοελέγχου.
- Διάσπαση προσοχής.
Η καταθλιπτική φάση, με τη σειρά της, μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Θλίψη ή κακή διάθεση.
- Δυσκολία συγκέντρωσης.
- Διατροφικά προβλήματα, κακή όρεξη και απώλεια βάρους.
- Κούραση.
- Αισθήματα κατωτερότητας ή ενοχής.
- Απώλεια ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που κάποτε ήταν ευχάριστες.
- Απώλεια αυτοεκτίμησης.
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας.
- Δυσκολία έλευσης ύπνου ή παρατεταμένου ύπνου.
- Απόσυρση από φίλους ή δραστηριότητες που κάποτε ήταν ευχάριστες.
Και οι δύο αυτές φάσεις μπορεί να προκαλέσουν εμφανείς δυσκολίες στην πραγματοποίηση των καθημερινών δραστηριοτήτων όπως η εργασία, το σχολείο, οι κοινωνικές δραστηριότητες ή οι σχέσεις.
Πρόληψη
Δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της διπολικής διαταραχής. Ωστόσο, η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της επιδείνωσης της διαταραχής και μπορεί να οδηγήσει σε καλή ποιότητα ζωής.
Εάν έχετε διαγνωστεί με διπολική διαταραχή ή έχετε συγγενή πρώτου βαθμού με τη νόσο, είναι σημαντικό να έχετε υπόψη σας τα εξής:
- Δώστε προσοχή στα προειδοποιητικά σημάδια. Η έγκαιρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων μπορεί να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους.
- Αποφύγετε τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.
- Να έχετε καλή υγιεινή ύπνου.
- Πάρτε σωστά τα φάρμακα. Η εγκατάλειψη της θεραπείας ή η μείωση της δόσης μπορεί να γίνει η αιτία στην πρόκληση νέων επεισοδίων.
