Η μέτρηση των αντισωμάτων έναντι των γαγγλιοσιδίων χρησιμοποιείται στη διερεύνηση ορισμένων νευρολογικών παθήσεων, κυρίως κινητικών νευροπαθειών.
Οι περιφερικές νευροπάθειες είναι μια ομάδα διαταραχών που προκύπτουν από βλάβες στα περιφερικά νεύρα. Οι ασθενείς με περιφερική νευροπάθεια μπορούν να εμφανίσουν συμπτώματα αδυναμίας, απώλειας αισθήσεων ή και δυσλειτουργίας του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Οι αιτίες των επίκτητων περιφερικών νευροπαθειών ποικίλλουν και περιλαμβάνουν ανεπάρκεια βιταμινών, μεταβολικές ανωμαλίες, λοιμώξεις, κακοήθειες (παρανεοπλασματικά σύνδρομα) και αυτοάνοσα νοσήματα. Ένα ποσοστό περιφερικών νευροπαθειών είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας και συνδέεται με την παρουσία αυτοαντισωμάτων έναντι συγκεκριμένων γαγγλιοσιδίων.
Τα γαγγλιοσίδια είναι γλυκοσφιγγολιπίδια που υπάρχουν στη λιπιδική διπλοστοιβάδα των κυτταρικών μεμβρανών. Αποτελούνται από ένα υδρόφοβο μεμβρανικό τμήμα (κεραμίδιο) και ένα ή περισσότερα σάκχαρα και σιαλικά οξέα που σχηματίζουν το εξωκυτταρικό τμήμα.
Έχουν περιγραφεί περίπου είκοσι διαφορετικά γαγγλιοσίδια. Το όνομά τους πάντα αρχίζει από G (από το Ganglioside), το δεύτερο γράμμα δείχνει τον αριθμό των σιαλικών οξέων (Mono, Di, Tri, Quad, για 1, 2, 3 ή 4 σιαλικά οξέα αντίστοιχα) και ο αριθμός που ακολουθείται περιστασιακά από ένα μικρό γράμμα, αντιπροσωπεύει τη θέση μετακίνησης του γαγγλιοσισδίου στη χρωματογραφία λεπτής στιβάδας.
Συνεπώς, το GM1 αποτελείται από ένα σιαλικό οξύ και 4 σάκχαρα, το GQ1b από 4 σιαλικά οξέα και 4 σάκχαρα. Τα γαγγλιοσίδια συμμετέχουν σε πολλές λειτουργίες: ανάπτυξη και κυτταρική διαφοροποίηση, απόπτωση, προσκόλληση, ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος κλπ. Αποτελούν επίσης υποδοχείς για ένα ευρύ φάσμα μικροβίων, ιών και τοξινών.
Τα γαγγλιοσίδια αν και υπάρχουν στις πλασματικές μεμβράνες πολλών τύπων κυττάρων, τα γαγγλιοσίδια είναι ιδιαίτερα άφθονα στον νευρικό ιστό. Τα GM1, GD1a, GD1b και GT1b βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στα περιφερικά νεύρα. Το GQ1b βρίσκεται μόνο στα οφθαλμοκινητικά νεύρα.
Αν και η συμμετοχή των αντισωμάτων έναντι των γαγγλιοσιδίων στον παθοφυσιολογικό μηχανισμό των νοσημάτων αμφισβητείται, η ταυτοποίησή τους σε διάφορες περιφερειακές νευροπάθειες παρέχει σημαντική διαγνωστική βοήθεια.
- Σε κινητικές νευροπάθειες με μπλοκ αγωγιμότητας: Τα αντισώματα έναντι GM1 και GD1b τάξης IgM βρίσκονται σχεδόν στο 75% των περιπτώσεων.
- Σε κινητικές νευροπάθειες χωρίς μπλοκ αγωγιμότητας ιδιαίτερα στην αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS).
- Σε χρόνιες περιφερικές νευροπάθειες: η παρουσία μονοκλωνικών αντισωμάτων IgM έναντι των GM1, GM2, GD1a, GD1b ή GT1b καθορίζει 5 ξεχωριστές κλινικές οντότητες.
- Σε αξονικές μορφές του συνδρόμου Guillain-Barré: Μετά από λοίμωξη από Campylobacter jejuni, βρίσκονται αντισώματα τάξης IgG έναντι των GM1 ή GD1b στο 95% των περιπτώσεων στην οξεία φάση και στη συνέχεια εξαφανίζονται σε διάστημα 6 μηνών εάν η θεραπευτεί η νόσος. Αντίθετα, στο «κλασικό» σύνδρομο Guillain-Barré, τα αντισώματα έναντι των GM1 βρίσκονται στο 20 έως 30% των περιπτώσεων και ο τίτλος τους έχει περιορισμένη σημασία.
- Στο σύνδρομο Miller-Fisher (οφθαλμοπληγία που σχετίζεται με πολυριζική νευρίτιδα): Υψηλοί τίτλοι IgG αντισωμάτων έναντι του GQ1b βρίσκονται στο 90% των περιπτώσεων.
Τα αντισώματα έναντι των γαγγλιοσιδίων που ελέγχονται στη Διαγνωστική Αθηνών αναλυτικά είναι:
- Anti-GM1 IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GM2 IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GM3 IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GM4 IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GD1a IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GD1b IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GD2 IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GD3 IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GT1a IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GT1b IgG & IgM & Ολικά
- Anti-GQ1b IgG & IgM & Ολικά
Δείτε επίσης: Αντισώματα Σουλφατιδίων
